Zenuwstelsel blog 4: Over nieuwsgierigheid, mini-acties en de kracht van zachtheid
Als je lichaam lang in overlevingsstand heeft gestaan, kan zelfs de gedachte aan ‘in beweging komen’ al spannend zijn. Misschien heb je al vaker iets geprobeerd dat je daarna moest bekopen. Misschien weet je niet eens meer hoe het voelt om iets nieuws te proberen zonder over je grenzen te gaan.
Toch is er een verschil tussen forceren en zachtjes uitnodigen.
Herstel vraagt zelden om wilskracht. Bij ME/cvs werkt het zenuwstelsel namelijk vaak anders: te veel ‘willen’ kan juist extra spanning geven. Herstel komt niet door doorduwen, maar door afstemmen. Zoals iemand mij ooit mooi zei over het behalen van doelen: “You don’t need something that pushes you, but you need something that pulls you.” Het begint vaak met een subtiel signaal, als een soort glimp van nieuwsgierigheid.
In dit blog onderzoeken we hoe je deze signalen kunt herkennen en volgen. Heb je de eerdere blogs nog niet gelezen? Daarin lees je hoe ME/cvs het zenuwstelsel beïnvloedt en hoe herstelprocessen op gang kunnen komen via o.a. neuroplasticiteit. Deze stappen zijn erop gericht om je zenuwstelsel op een veilige manier weer ruimte te laten ervaren voor beweging, contact en rust.
Je lichaam wil bewegen – maar veilig
Ons zenuwstelsel is gemaakt om te bewegen, ontdekken en verbinden. Maar bij ME/cvs of langdurige stress raakt dat systeem ontregeld. Het associeert actie met gevaar. Daarom voelt zelfs denken aan iets doen vaak al als spanning.
Wat dan wél werkt? Herstellen van die alarmstand begint met veiligheid en voorspelbaarheid. Je lichaam moet ervaren dat élk stapje écht oké is.
Niet dóórzetten dus, maar vertragen. En luisteren.
Activeren zonder te forceren: wat betekent dat?
Activatie hoeft niet groot te zijn. Sterker nog: het is juist vaak zintuiglijk, klein en subtiel. Denk aan:
- Je hand onder warm water houden en bewust voelen
- Een geur die je fijn vindt bewust inademen
- Een zachte trilling of klank (zoals een klankschaal of muziek)
- Een glas water met aandacht drinken
- Een paar keer rekken of ademen in je lijf
- Naar iets moois kijken (een plant, de lucht, een kaars)
Dit zijn allemaal signalen naar je zenuwstelsel: je bent veilig, er is ruimte om iets te ervaren.
En belangrijk om te weten: micro-activatie hoeft niet per se iets actiefs te zijn. Juist bij ME/cvs, wanneer je veel ligt of beperkt bent in energie, kunnen hele kleine handelingen veel betekenen. Denk aan:
- Je hand met aandacht op je hart, buik of keel leggen
- Liggend luisteren naar vertrouwde geluiden of zachte muziek
- Bewust voelen hoe je lichaam ligt, zonder iets te willen veranderen
- Een rustige ademhaling volgen (zoals 4 tellen in, 6 tellen uit)
Ook dit zijn vormen van activatie.
Als je dit regelmatig doet, bouwen deze micro-ervaringen zich op in je systeem. Ze leggen nieuwe sporen in je zenuwstelsel die gericht zijn op rust, nieuwsgierigheid en herstel. Dergelijke micro-acties zijn bovendien wetenschappelijk onderbouwd als ondersteunend voor het reguleren van het zenuwstelsel en het versterken van neuroplasticiteit: het vermogen van je brein om nieuwe, helpende verbindingen aan te leggen. Wat eerst nauwelijks voelbaar is, kan op termijn zorgen voor een groter effect: meer vertrouwen, meer ruimte, en soms zelfs meer energie of beweging.
Soms voel je daarna vanzelf dat je een klein beetje meer kunt doen. Maar soms ook niet, en dat is net zo waardevol, omdat je dan toch hebt geoefend met voelen, afstemmen en aanwezig zijn bij wat er is. Ook dat versterkt de verbinding met je lichaam en legt de basis voor herstel.
Het verschil tussen actie en afstemming
Waar het vaak misgaat: we denken dat herstel betekent dat we weer moeten kunnen doen wat we vroeger deden. Maar dat is niet de weg terug. De beweging zit hem in leren voelen wat nu klopt.
Dat vraagt afstemming: klopt deze actie vóór mijn zenuwstelsel, of wil alleen mijn hoofd het? Ben ik nieuwsgierig, of gespannen?
Elke keer dat je jezelf die vraag stelt én erop reageert met mildheid, ben je al in beweging.
Nieuwsgierigheid als richtingaanwijzer
Je hoeft niet te weten waar je uitkomt. Nieuwsgierigheid is vaak genoeg. Als iets je zachtjes roept – een geluid uit de natuur, een herinnering, of een idee om iets uit te proberen – dan kun je onderzoeken of dat een ingang is.
Stel jezelf bijvoorbeeld deze vragen:
- Wat voelt licht of uitnodigend vandaag?
- Waar word ik zachtjes naartoe getrokken?
- Welke beweging of ervaring geeft een beetje energie of rust?
En wat ook gebeurt: het hoeft niet meer te zijn dan dat.
Tot slot
Herstel van het zenuwstelsel begint niet bij het bereiken van een doel, maar bij het hervinden van relatie met je lichaam. Een lichaam dat misschien al heel lang zijn best doet om je veilig te houden. Het probeert je te beschermen tegen overbelasting of dreiging door activiteiten te vermijden of signalen van vermoeidheid en pijn te versterken. Maar dat betekent niet dat je daadwerkelijk in gevaar bent. Het verschil tussen ‘je veilig houden’ en ‘je echt veilig voelen’ zit in vertrouwen, ontspanning en het vermogen om met mildheid te bewegen binnen je grenzen.
Dat lichaam uitnodigen, zachtjes, met ruimte voor nietsdoen en minibeweging, is vaak de eerste echte vorm van activatie.
Het is fijn om te weten én (op termijn) te ervaren dat iets wat heel klein lijkt, toch van grote betekenis kan zijn.
Sidenote
Deze blogreeks is gebaseerd op mijn eigen ervaringen met ME/cvs, en geschreven met hulp van ChatGPT. Ik hoop dat het herkenning en rust biedt voor anderen die in een vergelijkbaar proces zitten. Het is geen medisch advies, maar een persoonlijk perspectief.
💛 Ondersteunen?
Wil je mij helpen mijn hersteltraject voort te zetten?
Je kunt een kleine donatie doen via:
👉 https://www.gofundme.com/f/send-sas-down-under-for-an-independent-life
Dank je wel voor je steun.