Zenuwstelsel blog 3: Over het combineren van bouwstenen, veiligheid en het volgen van je eigen ritme
Wanneer je probeert te herstellen van ME/cvs, chronische stress of langdurige uitputting, voelt het soms alsof je eindeloos moet zoeken naar dé oplossing. De een zweert bij een bepaalde therapie, de ander bij voeding, yoga of rust. Maar steeds blijkt: wat voor de één werkt, werkt voor de ander niet. En dat kan enorm verwarrend zijn.
Maar wat als er niet één methode bestaat die je moet vinden? Wat als herstel juist ontstaat uit een mozaïek van puzzelstukjes, afgestemd op jouw unieke situatie?
In dit blog richt ik me met name op het zenuwstelsel. Natuurlijk zijn er daarnaast nog veel andere ingangen denkbaar: bijvoorbeeld het doen van aanvullende bloedonderzoeken (zoals op Lyme of co-infecties), hormonale verstoringen of het immuunsysteem. Daar ga ik in deze reeks niet op in, maar het is goed om te weten dat deze gebieden óók aandacht verdienen. Laat je hierbij waar mogelijk begeleiden door een arts die bekend is met chronische infecties en multisysteemziekten.
ME/cvs vraagt om een multisysteem-aanpak
ME/cvs raakt meerdere systemen tegelijk:
- 🧠 Je zenuwstelsel (dysautonomie, overprikkeling)
- 🛡️ Je immuunsysteem (ontstekingsreacties, soms auto-immuniteit)
- ⚡ Je energiesysteem (mitochondriën die niet optimaal werken)
- 🔁 Je trauma-/stressgeheugen (voor of tijdens ziekte opgebouwd: het systeem blijft reageren alsof het nog steeds in gevaar is, ook als dat niet zo is)
➡️ Eén behandelmethode raakt zelden al die lagen. Herstel vraagt meestal om een combinatie van interventies.
Wat succesvolle hersteltrajecten vaak wél gemeen hebben
Veel mensen die (deels) herstellen, combineren meerdere bouwstenen. Niet allemaal tegelijk, maar stap voor stap, in een volgorde die hun systeem aankan.
| Bouwsteen | Voorbeeldinterventies |
|---|---|
| 🧠 Zenuwstelsel kalmeren | Polyvagaal werk, ademhaling, somatic experiencing |
| ⚡ Prikkelverwerking | Neuroplasticiteit (DNRS, Gupta), visualisaties |
| 🧍♀️ Lichaamsbewustzijn | Yoga, mindfulness, TRE, NPT, trauma-yoga, Feldenkrais, Neuromovement |
| 🔁 Energie doseren | Pacing, energiedagboek, kleine veilige activaties |
| 🤝 Co-regulatie en steun | Therapie, coaching, veilige relaties – samen met een ander tot rust komen |
| 🌱 Langzame activering | Wandelen, NeuroPhysics, routines opbouwen binnen grenzen |
Herstel ontstaat vaak door de juiste puzzelstukken op het juiste moment toe te voegen.
Het zenuwstelsel bepaalt het tempo
Zelfs de “juiste” methode werkt pas als je zenuwstelsel niet meer in overlevingsstand staat.
Daarom werkt herstel alleen als er:
- Veiligheid is in lichaam én omgeving
- Vertrouwen ontstaat dat kleine acties niet ‘gevaarlijk’ zijn
- Begeleiding of ondersteuning is om bij te sturen
Zeker bij hersteltrajecten waarin neuroplasticiteit een rol speelt, zoals bij DNRS (Dynamic Neural Retraining System), Gupta (Amygdala Retraining) of NeuroPhysics, is die veiligheid voor het zenuwstelsel cruciaal. Maar ook andere herstelvormen, zoals pacing, lichaamswerk of sociale interactie, hebben baat bij een basis van rust en vertrouwen.
Zonder veiligheid is herstel moeilijk – en neuroplasticiteit zelfs onmogelijk.
Dus wat is dan de beste methode?
Niet één methode, maar een persoonlijk afgestemd herstelpad. Wat werkt, hangt af van jouw belastbaarheid, zenuwstelsel, levensfase en eerdere ervaringen.
Een paar vragen die je kunnen helpen:
- Wat heeft mijn zenuwstelsel nú nodig?
- Kan ik iets nieuws aan?
- Wat helpt me reguleren?
- Waar zit de volgende kleine groeistap?
Soms is dat rust, soms het toepassen van oefeningen die neuroplasticiteit stimuleren, soms lichte bewegingsactiviteiten zoals een korte wandeling, rustige yoga of mindful stretchen binnen je grenzen. Soms juist co-regulatie (het tot rust komen in contact met een ander), voeding, structuur of praten met een professional.
Wat helpt, ontdek je meestal pas door iets een tijdje te proberen. Geef nieuwe benaderingen daarom een paar weken of langer de tijd. Doe niet meerdere dingen tegelijk, zodat je helder houdt wat effect heeft en je systeem niet overprikkeld raakt.
Voorbeeld van een ‘combi-pad’
In dit voorbeeld zie je hoe je bouwstenen kunt combineren en geleidelijk kunt uitbreiden. Ook voeding en dieetadvies kunnen hier een rol in spelen, bijvoorbeeld in overleg met een diëtist met ervaring in chronische ziekte.
- Start met ontspanning (bv adem, vagus, trauma-yoga of yoga nidra)
- Leer pacing en grenzen herkennen
- Voeg voorzichtig neuroplasticiteit toe (DNRS of Gupta)
- Begin met lichte beweging (NeuroPhysics, wandelen)
- Zoek begeleiding (therapeut, coach, fysio, neurotherapeut)
- Overweeg aanpassing van voeding met een diëtist
- Breid uit met structuur, creativiteit en sociaal contact
Elke stap bouwt voort op de vorige. Niet forceren; je hoeft alleen maar te volgen wat je systeem aankan.
Tot slot
Herstel bij ME/cvs is zelden lineair. Soms lijkt het alsof je achteruitgaat. Dat betekent niet dat je iets verkeerd doet, het kan juist een teken zijn dat je systeem aan het aanpassen is.
Veel mensen zeggen achteraf:
“Niet de methode was het keerpunt, maar het moment waarop ik mijn systeem ging begrijpen, ging samenwerken met mijn lichaam, en stukje bij beetje de juiste puzzelstukjes toevoegde.”
🌀 Sidenote
Deze blogs zijn geïnspireerd op wat ik zelf heb geleerd tijdens mijn herstel van ME/cvs. Ze zijn samengesteld met hulp van ChatGPT om de informatie helder en toegankelijk te maken. De blogs zijn géén medisch advies maar bedoeld als steun, herkenning en aanmoediging.
💛 Ondersteunen?
Wil je mij helpen mijn hersteltraject voort te zetten?
Je kunt een kleine donatie doen via:
👉 https://www.gofundme.com/f/send-sas-down-under-for-an-independent-life
Dank je wel voor je steun. 🌼