Zenuwstelsel blog 1: Een eenvoudige uitleg van een ingewikkeld proces
Als je leeft met ME/cvs of langdurige uitputtingsklachten, heb je het misschien al vaak gehoord:
“Je zenuwstelsel is overbelast.”
Maar wat betekent dat eigenlijk? Hoe raakt een zenuwstelsel zó ontregeld, dat zelfs simpele dingen te veel worden?
In dit blog leg ik het uit in gewone taal. Want als je begrijpt wat er met je systeem gebeurt, snap je ook beter waarom je je voelt zoals je je voelt – en dat je niets fout doet.
Wat doet je zenuwstelsel eigenlijk?
Je zenuwstelsel is de centrale schakel tussen je lichaam en je omgeving. Het regelt onder andere:
- hoe je reageert op stress of gevaar
- hoe je lichaam tot rust komt en herstelt
- hoe je energie verdeeld wordt
- hoe je prikkels verwerkt
In een gezonde situatie wisselt het zenuwstelsel soepel tussen actie en ontspanning.
Maar bij ME/cvs – of andere langdurige uitputtingsklachten – raakt dat systeem uit balans.
Hoe begint die ontregeling?
Bij ME/cvs ontstaat die ontregeling vaak na één of meer van deze gebeurtenissen:
- een virale infectie of ziekte (bijv. Pfeiffer, griep, COVID)
- langdurige mentale of fysieke overbelasting
- een stressvolle of traumatische ervaring
- herhaald “doorzetten” terwijl je lichaam eigenlijk rust nodig had
Na zo’n gebeurtenis blijft het lichaam als het ware aanstaan. Alsof het alarmsysteem niet meer uitgaat. Je systeem komt niet meer in de herstelstand, maar blijft in overlevingsmodus.
Wat gebeurt er dan in je lichaam?
Als je zenuwstelsel voortdurend in de “aan-stand” staat:
- versnelt je hartslag
- spannen je spieren zich (ook in rust)
- reageer je sterker op prikkels
- slaap je onrustig
- laad je niet meer goed op
Je lichaam denkt voortdurend: “Ik moet alert blijven.”
Maar daardoor raak je juist uitgeput – fysiek, emotioneel en mentaal.
En dan… raakt het systeem overbelast
Als deze toestand lang aanhoudt:
- raakt je energiehuishouding verstoord
- raakt je immuunsysteem van slag
- functioneren je hersenen trager
- verlies je de balans tussen doen en rusten
Dit is het moment waarop simpele dingen als opstaan, aankleden of een gesprek voeren ineens te veel kunnen zijn. Niet omdat je niet wil – maar omdat je systeem het niet meer trekt.
Wat ME/cvs nog meer doet met het lichaam
Hoewel het zenuwstelsel een belangrijke rol speelt bij ME/cvs, is het niet het enige dat uit balans raakt. ME/cvs is een complexe aandoening die meerdere systemen tegelijk beïnvloedt:
- Immuunsysteem: Veel mensen hebben een overactief of juist vertraagd immuunsysteem. Er zijn aanwijzingen voor laaggradige ontstekingen in het lichaam en in de hersenen.
- Energiehuishouding: De mitochondriën – de energiecentrales in je cellen – lijken bij ME/cvs minder goed te functioneren, waardoor je sneller uitgeput raakt.
- Spijsvertering: Buikklachten, voedselovergevoeligheden en verstoringen in de darmflora komen vaak voor.
- Bloedcirculatie: Sommige mensen ervaren klachten als duizeligheid, hartkloppingen of flauwvallen bij opstaan (orthostatische intolerantie).
- Hormonale systemen: Stresshormonen, schildklierhormonen of geslachtshormonen kunnen uit balans raken, wat vermoeidheid en andere klachten verergert.
Kortom: het zenuwstelsel is een centrale factor, maar ME/cvs is vooral een multisysteemziekte waarin verschillende delen van het lichaam niet goed meer samenwerken.
👉 Het goede nieuws: het zenuwstelsel is ook een soort ‘dirigent’ van deze systemen. Als je leert om dat systeem te kalmeren en opnieuw te reguleren, kan dat ook positieve effecten hebben op andere lichaamsfuncties, zoals je energiehuishouding, immuunsysteem en spijsvertering. In mijn volgende blog ga ik hier dieper op in.
🎥 Wil je in beeld zien wat ME/cvs betekent voor het lichaam?
Deze korte animatie (3 minuten) legt het op heldere en toegankelijke manier uit:
Samengevat
ME/cvs ontregelt je zenuwstelsel – en daarmee raakt ook de samenwerking tussen allerlei systemen in je lichaam verstoord. Dat verklaart waarom zelfs simpele dingen ineens overweldigend kunnen zijn.
Het goede nieuws is: het zenuwstelsel is trainbaar. Door kleine stappen te zetten richting rust, veiligheid en herstel, kun je ook invloed uitoefenen op andere systemen in je lichaam.
Je hoeft het niet in één keer op te lossen – elke vorm van zelfzorg telt.
In mijn volgende blog lees je hoe het lichaam bepaalde reacties kan aanleren, en waarom dat hoopvol nieuws is.
🌀 Sidenote
Deze blogs zijn geïnspireerd op wat ik zelf geleerd heb tijdens mijn herstel van ME/cvs, en samengesteld met hulp van ChatGPT om de informatie helder en toegankelijk te maken.
Hoewel ik schrijf vanuit deze ervaring, denk ik dat veel van wat ik beschrijf ook herkenbaar is voor mensen met langdurige stress, burn-out of post-virale klachten zoals long COVID.
De blogs zijn geen medisch advies, maar bedoeld als steun, herkenning en een aanmoediging om op je eigen tempo kleine stappen te zetten richting herstel.
💛 Ondersteunen?
Wil je mij helpen mijn hersteltraject voort te zetten?
Je kunt een kleine donatie doen via deze link:
https://www.gofundme.com/f/send-sas-down-under-for-an-independent-life
Dank je wel voor je steun.