Over mijn ervaring als muziektherapeut bij een gesloten instelling voor mensen met een licht verstandelijke handicap en een zware gedragsstoornis en/of een psychiatrische stoornis. Zoals mijn stagebegeleider omschreef: “Dom, gek en agressief”.
In dit laatste deel vertel ik verder over Sanna (gefingeerde naam). In dit derde deel van het verhaal kwam zij het afgelopen jaar bij mij voor muziektherapie.
Voorjaar 2006
EEN BIJZONDERE ONTMOETING – Deel 3/3
Sanna en ik zitten op de bank in het therapielokaal en luisteren naar de door haar uitgekozen muziek. Het glas limonade dat ik zojuist voor haar had ingeschonken, drinkt zij snel met grote teugen leeg. De afgelopen periode hebben we geoefend met actieve werkvormen en wanneer de muziekspeellijst stopt vraag ik Sanna om te zeggen wat ze wil doen. Terwijl ze naar haar glas op tafel kijkt geeft ze antwoord:
“Wat jij leuk vindt.”
Vooruitgang
Sanna knipt met haar vingers op de maat van de muziek, danst en zingt. Wanneer we liedjes uitzoeken, geeft ze aan wat ze wil horen. Ze draait zelf aan de volumeknop van de stereo. Ze volgt mij met haar ogen wanneer ik door het lokaal loop en geeft antwoord op mijn vragen. Sanna is meer in verbinding met de wereld om haar heen.
Wat nog niet lukt, is eigen initiatief nemen. Zonder het gebruik van muziek, gaat Sanna geen interactie met anderen aan. Ze kopieert mijn gedrag en uitspraken: de manier waarop ik haar begroet en afscheid neem. Wanneer ik lach, lacht zij. Ben ik rustig, dan is zij rustig. Als ik naar haar kijk, zie ik eigenlijk een weerspiegeling van mijzelf.
Kleine doelen stellen
Ik denk terug aan de receptieve muziektherapie waarmee we het jaar waren gestart en vergelijk het met nu. Sanna’s apathische, onvoorspelbaar destructieve gedrag heeft plaats gemaakt voor verbale communicatie, een langere concentratieboog en meer zelfcontrole. Het vergroten van de aandachtsspanne is belangrijk voor mensen met een cognitieve stoornis, kenmerkend voor mensen met psychotische kwetsbaarheid. Met kleine stapjes, zijn de eerste noten gezongen.
We doen een aantal muzikale oefeningen gericht op interactie. Ik weet dat Sanna het leuk vindt om te zingen en sinds kort doet ze dat versterkt. Ze blijkt een prachtige zangstem te hebben. Om de therapie af te sluiten zeg ik haar dat ze een laatste nummer uit mag kiezen. “Margherita”, antwoord ze, “van Marco Borsato.”
We staan in het midden van het muzieklokaal, met ieder een microfoon voor onze neus. De muziek klinkt en Sanna zingt de woorden van het lied:
“Het is net of iemand anders in jouw lichaam is gekropen
en ik heb niet eens gemerkt
dat ‘ie naar binnen is geslopen
om jouw liefde uit te wissen
en m’n wereld te vernielen
wil er niemand me vertellen
dat ik alles heb gedroomd…”
Het nummer eindigt en Sanna’s ogen zoeken de mijne. Ze kijkt mij doordringend aan. Een kalme rust vult de ruimte. Intuïtief wil ik Sanna een knuffel geven, maar de gedragsregels van mijn werkgever houden mij tegen. We blijven staan en zwijgen. Ik zie een glinstering in haar ogen. Sanna glimlacht naar mij.
Voor het eerst, hebben we dit contact.
